De titel van de overweging

Vrouwen mogen als eersten de verrezen Heer ontmoeten. Zij doen dat op een heel vrouwelijke manier, door Hem te omhelzen en aanbidden; dat wil zeggen: door zich helemaal te geven. Waarom is de verrezen Heer niet eerst naar Petrus gegaan, die Hij toch als steenrots had aangesteld (Matteüs 16:18), of naar de andere mannen die Hij speciaal geroepen had, en aan wie Hij macht had gegeven (Matteüs 10:1)

Er moet een diepe reden zijn voor de voorkeur van Jezus voor vrouwen op dit ogenblik. Een vrouw ontvangt en brengt voort. Lichamelijk en geestelijk is een vrouw daar helemaal voor gemaakt. De verrijzenis is te beschouwen als de huwelijksnacht tussen God en mens, tussen hemel en aarde, tussen geest en vlees, tussen de Heer Jezus, de Zoon van God, en de dienaar Jezus , en de dienaar Jezus, de zoon van Maria. Maria Magdalena moet een aparte vrouw geweest zijn. Uit haar waren zeven duivels weggegaan (Lucas 8:2).

Nu ook, na de begrafenis van Jezus, gaat zij alleen, heel vroeg in de donkere ochtendschemering naar het graf. Er moet een onweerstaanbare drang in haar geweest zijn om bij Jezus te zijn, ook al was Hij dood haar liefde was sterk als de dood (Hooglied 8:6). Haar gloedvolle karakter is steeds zichzelf gelijk gebleven. Wanneer de leerlingen van het lege graf weggegaan naar huis, blijft zij huilend buiten staan, en buigt zich voorover naar het graf (Johannes 20:11). Maria Magdalena is de eerste mens die de verrezen Jezus mag ontmoeten, zij herkent Hem pas wanneer Hij haar naam noemt: Maria. (Johannes 20:16)

Er moet een innige liefde bestaan hebben tussen Jezus en Maria Magdalena. Zij is ook de eerste die persoonlijk een boodschap van de verrezen Heer ontvangt. Als Maria Magdalena zo centraal staat in het paas-evangelie, kan het niet anders of zij vertegenwoordigt alle mensen. Zij heeft als eerste diep in haar hart gevoeld dat de nacht van de dood voorgoed voorbij is dat de dag van het leven voor altijd is aangebroken (Romeinen 13:11 en verder).

Wie is Maria Magdalena eigenlijk? Zij is opgegroeid in de stad Magdala, een welvarende handelsplaats aan het meer van Galilea. De laatste jaren zijn daar veel opgravingen gedaan en we weten dat de huizen daar groot werden gebouwd, ook was er een grote synagoge. En er worden veel Maria’s genoemd in de Bijbel: Maria, de moeder van Jezus, Maria de zuster van Martha, Maria van Jacobus, Maria van Joses en Maria van Kleopas. In de evangeliën komen al deze namen voor. Het was een Joodse naam die alleen gebruikt werd in Israël. De naam Miriam, de zuster van Mozes is de Hebreeuwse of Aramese naam voor Maria.

In de Bijbel lezen we dat er naast Jezus leerlingen ook vrouwen Jezus volgden op zijn tocht door het land. Jezus had Maria de Magdaleense genezen van zeven boze geesten. Het kan zijn dat Jezus in Magdala is geweest en haar toen heeft genezen. Ze behoorde tot de groep vrouwen de Jezus volgden. Het is niet duidelijk of het een permanente groep was, van korte periodes en welke rol zij speelden. Uit verhalen weten we dat Jezus mannen en vrouwen gelijkstelde, zoals bij de Samaritaanse vrouw en de overspelige vrouw. Bij de kruisiging zijn de vrouwen aanwezig, de mannen waren gevlucht. Zij zijn getuigen bij de graflegging, het lege graf en de opstanding.

Zij getuigen dat Jezus werkelijk gestorven is, in het graf gelegd, dat het graf is afgesloten en de opstanding. Voor de Joodse en Romeinse traditie was dit niet overtuigend. Paulus laat dit dan ook weg, hij noemt Petrus en de twaalf als eerste getuigen. De kerkvaders in de 2e eeuw gingen op zoek naar het antwoord, waarom Jezus na de opstanding aan de vrouwen, Maria van Magdala, verscheen. Vrouwen als getuigen, dat verzin je niet, dat moet wel historisch zijn. Maria van Magdala als kroongetuige in het evangelie van Johannes is zij de enige vrouw die in de tuin Jezus ziet en de opdracht krijgt om naar de broeders te gaan en te getuigen dat Jezus leeft. Zij wordt de Apostel der apostelen.

In de westerse traditie is het waarschijnlijk paus Gregorius, een geliefde prediker, belangrijker was voor het laatste oordeel en de oproep tot boetedoening, zijn preken over Maria als boetelinge zijn klassiek geworden. Jezus is uitgenodigd bij Simon de farizeeër in Jeruzalem, daar komt een vrouw binnen die bekend staat als prostituee, die huilt en met tranen zijn voeten wast. Voor paus Gregorius was deze vrouw Maria Magdalena. Deze preken gingen rond en werd Maria van apostel tot prostituee. Jeruzalem ligt mijlen ver van Magdala. Daar ging een vrouw alleen echt niet naar toe, dat was veel te gevaarlijk.

De laatste tijd is er veel onderzoek gedaan naar Maria Magdalena en is tot de conclusie gekomen dat de kerk de Maria’s verbonden hebben met verhalen uit andere evangeliën. Zo werden de verschillende Maria’s teruggebracht en verbonden met een verhaal waarvan men dacht die naam bij deze vrouw hoorde. Er zijn onderzoekers die zeggen ‘een boeteling’ is voor de kerk minder gevaarlijk dan een vrouw die door Christus zelf aangesteld wordt in de tuin Apostel. In de oosterse traditie is Maria altijd Apostel van de Apostelen geweest.

In de vorige eeuw is in Nag Hammadi in Egypte haar evangelie gevonden. Zij zal dit niet zelf geschreven hebben, maar was één van haar volgelingen. Het evangelie is geschreven waarschijnlijk half of eind tweede eeuw. Veel bladzijden zijn weggevallen maar het is interessant om ook deze Nag Hammadi geschriften te lezen over haar en de apostelen na Jezus dood en opstanding. Door deze geschriften maar ook door het goed lezen van de Bijbelse teksten zien we andere dingen dan wat wij geleerd hebben.

Zij kan nu voor ons een vrouw zijn, die ons vrouwen en mannen de moeder heeft om te getuigen van onze God die van mensen houdt en laat zien dat vrouw en man ieder van ons geroepen wordt om te getuigen van zijn Liefde en Barmhartigheid. Dit is het verhaal over de magnifieke en heel eerlijke rol van Maria Magdalena.

Ambro Bakker s.m.a.