De titel van de overweging

Elke dag zenden tienduizenden radio- en televisiestations in de hele wereld hun programma's uit. Elke dag vallen er miljarden woorden, en beelden omklemmen onze wereld als de draden van een kluwen wol. Er zit voortdurend muziek in de lucht. Onzichtbare lijnen waarin Beethoven en Bach, en de muziek van Madonna, Frans Bauer, André van Duijn of Marianne Weber, en veel andere zangers en zangeressen hun stem laten horen. Maar tegenwoordig heeft de jeugd een heel ander soort muziek. Ze luisteren tegenwoordig graag naar metal-music, wat dat ook mag zijn. Ik denk niet dat een van u daarvoor dagelijks de radio aanzet.

Om al die geluiden en beelden te kunnen ontvangen moet je natuurlijk wel een radio of televisie aan hebben staan. Anders hoor of zie je niets. Hoe mooi muziek ook mag zijn, de mooie muziekstukken en die schitterend voetbalwedstrijd blijven dan in het luchtledige hangen. Eigenlijk zit de lucht vol: niet alleen met onweer, ontzettend veel beelden en geluid. Trouwens, de lucht is ook bezwangerd van liefde en geloof. Maar die beelden kun je niet opvangen door ergens een knop om te draaien. Je moet je zélf omdraaien, je antenne goed gericht houden, zélf aanstaan, openstaan voor de beelden die God ons dagelijks doorgeeft. Openstaan voor de woorden van Jezus: ‘hebt elkaar lief, zoals ik U heb liefgehad!' (Joh.13:34)

Hebt elkaar lief, dat zijn woorden die eigenlijk al zo’n tweeduizend jaar rond onze wereld hangen. Maar wie van ons wie vangt nog iets op als het over de Liefde gaat. Jezus heeft het zo vaak over de liefde en gerechtigheid. En zijn boodschap is na tweeduizend jaar nog op vele golflengtes in de wereld waar te nemen. Zijn woord klinkt nog elke dag in vieringen en in de verkondiging, maar is ook heel herkenbaar in de gewone dingen van elke dag. Je kunt de beelden van God opvangen in de wonderen van de natuur, en in die schitterende natuurfilms, maar ook in een vriendelijk woord en een menselijk gebaar. Zelf kun je God tegenkomen in de stilte van je bestaan.

Of zoals de Belgische priester-dichter Guido Gezelle dat zo schitterend gezegd heeft: ‘Als de ziele luistert, spreekt 't al 'n taal dat leeft’. De taal van God is taal van de liefde. De Indische wijsgeer Rabindranath Tagore zegt dat zo: ‘zolang er nog ergens een kind op de aarde geboren wordt, is dat 'n teken dat God nog verder wil met deze wereld. Als je je antenne goed richt, ontdek je naast al die beroerdigheden die dagelijks over het scherm worden uitgestort, er nog veel genade is en dat er nog zo ontzettend veel goede dingen gebeuren. Dat zeggen we soms tot elkaar: wat een genade om zo'n dochter, zo'n vader te hebben. Wat een genade om een goeie buurvrouw of een goeie buurman op je beeldscherm te ontvangen. Wat een genade als jij op jouw beeldscherm het beeld van God mag ontvangen!

Maar God krijg je pas op je beeldscherm te zien, als je eigen hart rustig wordt en je je niet meer laat opjagen door de waan van alledag. Soms zijn we de Liefde - beeld van God - volledig kwijt. Dan is ons leven zwart, grijs en grauw. Het zijn storingen die veroorzaakt worden door ons eigen egoïsme. We zenden zelf beelden uit die het beeld van God verstoren. Dan zijn we stoorzenders geworden. En hoe vaak verstoren we het beeld van God en zijn liefde niet? Hoe vaak zijn we er zelf niet de oorzaak van dat mensen om ons heen het beeld van God niet meer op hun netvlies doorkrijgen? Soms zijn er tijden dat heel veel mensen hun antenne verkeerd gericht houden. Dan lijkt God en zijn Liefde uit de wereld verdwenen. Dan breekt de wereld massaal in tweeën en sterven mensen met tientallen miljoenen tegelijk. Dan is het beeld van God ver te zoeken. Dan vervaagt het beeld.

Zoals Gods beeld – de Liefde - nu dreigt te vervagen door die afschuwelijke oorlogen, en door onze honger naar welvaart en bezit. Dan houden we ons liever blind en doof voor de Liefde. Je leven afstemmen, niet op wat de wereld ons voorhoudt, maar je leven afstemmen op God. Evangelisch leven noemen we dat. Het betekent heel concreet dat je je niet langer laat leiden door de waan van elke dag. Dat je teruggaat naar de wérkelijke vragen van het leven, de vragen waar alles wérkelijk om draait. Dan werk je mee aan een wereld waar élk mens aan zijn trekken mag komen, ver weg en dichtbij. Op de puinhopen van de wereld bouwen proberen we opnieuw te bouwen aan een welvaartsstaat. En welvaartstaat moet aan ieder mens de gelegenheid geven om niet te verzuipen, maar ‘wel te varen!

In het begin van de meidagen gaan onze gedachten uit naar de miljoenen mensen die in de oorlogen het leven hebben gelaten en nog steeds moeten laten. Maar heeft niet uitgerekend het Joodse volk aan den lijve ervaren dat de vernietiging de kiem van het nieuwe leven in zich draagt? Het bloed van de martelaren is de hoogste prijs die wij elkaar kunnen betalen. Het is als met de dorre bladeren die in de herfst van de bomen vallen: ze dienen de boom tot nieuw leven: vruchtbare grond van de liefde.

En nog stééds zijn er mensen die vonken in de duisternis losslaan. Daarna is het weer pikkedonker, maar ze geven ons mensen weer nieuwe moed. Want in ogenblikken van grote benauwenissen weten we dat het Licht de duisternis verjaagt. Dat hebben de vrienden van Jezus ook zélf aan den lijve ervaren. Na Goede Vrijdag leek hun leven zinloos en pikkedonker. Op hun levensscherm was het beeld van God volledig verduisterd. Maar toch breekt daarna de hoop door! Er worden weer beelden ontvangen! En dan langzamerhand ontdekken ze dat het beeld van God weer zichtbaar wordt, als ze zichzelf bijdraaien - omdraaien. Dan breekt de vlam door, grijpt ontembaar om zich heen, neemt alles en iedereen in zich op.

Soms wordt ook in ons eigen leven de vlam van de Liefde weer zwakker en sterft de Liefde langzaam weg, om te verdwijnen onder de as van ons egoïsme. Maar gelukkig: het blijft smeulen, tegen alle verdrukking in. Misschien dat onze generatie ervoor kan zorgen dat het beeld van God in onzee wereld niet vervaagt en verduisterd wordt? Laten we ons leven niet onderbelichten of de God en zijn Liefde laten wegdrukken door stoorzenders. Mogen wij - met het Pinkstergebeuren voor ogen - ons leven blijven afstemmen op God, uit wiens hand wij komen en in wiens hand wij ooit zullen terugkeren.

Ambro Bakker s.m.a.
Deken van Amsterdam
De Goede Herderkerk en Zusters van Amersfoort