De titel van de overweging

Onze Latijnse Geloofsbelijdenis begint met het woord CREDO. We vertalen dat met de woorden ‘ik geloof’. Toch heeft het woord Credo een veel diepere betekenis. Het Latijnse woord Credere (geloven) bestaat eigenlijk uit twee verschillende woorden. Het zijn de woorden COR en DARE. Het woord Cor betekent: HART. In het Grieks is dat het woord voor hart KARDIA. Daar komt ook ons woord cardioloog vandaan, een dokter die zich heeft gespecialiseerd in het genezen van ons hart. En het woord Dare betekent Geven. Dus de woorden COR en DARE, waaruit het woord CREDO is ontstaan, betekenen samen: IK GEEF JE MIJN HART. Dat is de eigenlijke betekenis van het woord Credo. Zo kun je alleen in God en in elkaar GELOVEN, als je je hart bij God en bij elkaar hebt liggen.

Geloven met je hart. Tegenwoordig heb je op de tv van die Date-programma’s, waarin voor elkaar onbekende mensen de ander voor het eerst ontmoeten bij een etentje in een restaurant. Na het etentje klinkt dan een holle stem die vraagt: ‘en komt er nog een tweede date?’ Het antwoord is dan vaak: het eten was heerlijk, en we hadden een goed gesprek, maar het klikte niet tussen ons. Om in God en in elkaar te geloven heb je blijkbaar een klik nodig. Het moet klikken tussen de ander en mij, tussen God en mij. De bron van ons Credo, is de bron van elk geloof, geloof in God en geloven in elkaar. Het is de bron van wederzijds liefde. Als je je hart openstelt, dan pas kun je in elkaar en in God geloven

In het evangelie vragen de leerlingen Jezus: ‘Geef ons meer geloof’ Er zijn mensen die zeggen: ‘het geloof begint waar het weten ophoudt’. Voor hen maakt elke wetenschappelijke ontdekking het geloof minder belangrijk. Maar is dat waar? Weten we dan zoveel? Al weten we tegenwoordig wat beter hoe een mens in elkaar zit en dat alles het gevolg is van een samensmelting van eicel en zaadcel. En al weten we tegenwoordig wat beter wat er met de mens gebeurt als hij begraven ligt in het stof van de aarde - wat weten we eigenlijk meer dan een paar duizend jaar geleden? Nog steeds staan de grote levensvragen overeind: vragen als: waar kom ik vandaan en waar ga ik naar toe. Wat is de zin van mijn leven? Waartoe ben ik op aarde? Wij hebben tegenwoordige fraaie computers, maar die hebben geen antwoord op onze eeuwenoude levensvragen. In feite zijn de vragen rond geloven en rond woorden als geloof, hoop en liefde dezelfde gebleven. En de vraag van de leerlingen: ‘Heer, leer ons bidden’ is na tweeduizend jaar actueler als ooit.

Het is moeilijk om een definitie van geloven te geven. Jezus omschrijft zijn antwoord in een parabel. Hij spreekt over het verplaatsen van een moerbeiboom. Een moerbeiboom kan erg oud worden, tot zeshonderd jaar! Hij kan het uithouden in dorstige grond, omdat hij diepe en wijdvertakte wortels heeft. Zoals aan de moerbeiboom beveelt God aan de mens: maak je wortels los! Dat is geloven: je wortels losmaken, niet vastroesten. Een boom kan dat niet uit eigen kracht. De mens ook niet... Ook als mens zitten wij diepgeworteld in de maatschappij waarin wij leven. Jij leeft, ook jij bent geworteld in je werk, in je tradities, in je relaties. Geloven betekent: je laten ontwortelen. Een gelovig mens is een ontworteld mens die niet meer leeft van brood, van geld, alleen.

‘Maak je los’, zegt Jezus. Dat is de ene kant. Dan volgt de andere kant: plant je in zee! Water is de oorsprong van alle leven, dat weet elke tuinman. De zee is het Bijbelse beeld geworden van de machtige en geweldige God. Een gelovig mens zal niet sterven door zijn ontworteling, als hij in en vanuit God leeft. Dan red je niet alleen je eigen leven, maar je geeft een rijkdom aan leven verder door aan anderen. Zoals tienduizenden missionarissen die zich hebben losgemaakt van eigen geboortegrond, om heil aan te zeggen - in Gods naam. Dat herdenken wij vandaag op deze Wereldmissiezondag.

Een man die dat goed begrepen heeft is paus Franciscus. Voor hem bestaat het geloof niet uit mooie woorden, maar uit concrete daden. Zoals ook Jezus niet leefde van mooie praatjes, maar vooral vanuit zijn daadwerkelijk geloof. Zijn geloof kwam voort uit de wortels van de Liefde. Dat zie ik ook bij paus Franciscus. En je kunt merken dat hij uit de Derde Wereld komt. Hij kent de situaties van mensen die dreigen weg te kwijnen van honger, ziektes en armoede maar al te goed. Dat merk je ook aan zijn levensstijl. Hij ging niet wonen in de mooi versierde pauselijke vertrekken, maar in het hotel dat binnen het Vaticaan ligt. En hij eet niet alleen in een van de pauselijke vertrekken. Hij eet gewoon samen met het personeel in de kantine. ‘Ik ben geen man om alleen te wonen’, zei hij. ‘Ik moet mensen om mij heen hebben!’ En als kardinaal in Argentinië verkocht hij zijn bisschoppelijk paleis en gaf het geld aan de armen. Zelf betrok hij een gewoon huis. Hij stond niet boven de armen, maar te midden van de armen en ontrechten.

Veel mensen hebben ook een klik met deze paus die met zijn beide benen in de wereld staat. En wij? Klikt het tussen mij en de mensen om mij heen? Geloof ik nog in die ander? En klikt het tussen mij en God, en geloof ik in Hem, vertrouw ik Hem en heb ik Hem lief? Hou ik van Hem? De leerlingen verzuchten: ‘hadden we maar het geloof van een mosterdzaadje’ – de kleinste van alle zaden. Zeker, Jezus heeft in zijn leven de oorlogen niet overwonnen, Hij heeft de woestijnen dor en droog gelaten. Hij heeft geen einde gemaakt aan alle ziekte, dood en ondergang. Hij heeft het geen goudstukken laten regenen in de Derde Wereld. Die wonderen heeft Hij aan ons overgelaten…

Tenslotte: de bron van elk geloof is de liefde, een gave, louter genade. We mogen erom vragen, zoals eertijds de apostelen dat deden. Waar geleerde mensen soms hun hele leven naar zoeken, wordt eenvoudige vissers in de schoot geworpen. Als we het zouden aandurven om ons los te maken uit de grond van zelfgenoegzaamheid en zelfverzekerdheid, en ons laten ont-wortelen, zouden we ons mogen wortelen in de liefde van God en elkaar. Dan leven we in een wereld waarin de liefde het wint van vergelding. Een wereld die niet in geld en bezit is uit te drukken en met geen geld te betalen is, maar alleen in woorden als: geloof, hoop en liefde!

Ambro Bakker s.m.a.
Pastoor-deken RK Amstelland
Locatie: H. Augustinus