HEILIGEN: BEWOGEN GRENSGANGERS

Jaren geleden vroeg ik tijdens een godsdienstles aan kinderen van groep 7 van de basisschool: ‘Wie kan mij vertellen wat een heilige is?’ Een meisje van elf stak haar vinger op en zei: ‘een heilige is een mens waar het licht door heen schijnt!’ Ik wist eerst niet wat ze bedoelde. Maar ze legde het uit: ‘in de meeste kerken zitten van die gebrandschilderde ramen. Daarin zijn heiligen afgebeeld. Als de zon schijnt zijn het mensen waar het licht door heen schijnt!’ Wat een vondst. Ik ben vele jaren later haar nog eens tegengekomen. Ik zei toen: ‘wat was dat toen een vondst van je! Heiligen zijn mensen waar het licht doorheen schijnt, een betere uitleg had je niet kunnen geven!’ Van mensen uit het verleden kennen we vele grote namen van mensen die ons tot voorbeeld zijn, omdat zij de wereld dichter bij God hebben gebracht. Waar zij kwamen, verdween de duisternis. Het werden mensen waar het licht doorheen schijnt.

Heiligen, zou je kunnen zeggen, zijn mensen die op Gods wereldakker tot volle wasdom zijn gekomen, mensen die tijdens hun leven vruchten hebben gedragen. De kerk heeft vele heiligen in haar boeken staan. En Paus Paulus II heeft tijdens zijn lange pontificaat er duizenden aan toegevoegd. Soms met meer dan honderd tegelijk. Alle heiligen, met naam en toenaam, met hun levensverhaal en hun wonderdaden. Sommigen heiligen kennen we goed, anderen zijn helemaal uit ons zicht verdwenen. Al die heiligen worden vandaag herdacht op het feest van Allerheiligen.

We krijgen vandaag als het ware een groot familiealbum voorgelegd, met namen en portretten van grote vrouwen en mannen. Al bladerend kom je ze tegen. De namen van de apostelen en martelaren, de naam van de heilige waar wie we genoemd zijn, de stichters van kloosterordes, de naam van de heilige bij wie je in het leven kracht en troost vindt. En de laatste twee die in Rome door de paus heilig zijn verklaard, zijn Paus Johannes Paulus II en paus Johannes XXIII.

Maar er zijn natuurlijk veel meer heiligen, vaak gewone mensen. Vaak onbekende vrouwen en mannen - misschien onze vaders en moeders - die vaak onopvallend - de hemel hebben bereikt. Misschien ben jij de enige die hun naam kent. Ook voor hen is het Allerheiligen. Alle heiligen worden vandaag door ons herdacht. Misschien moeten we de zaak omdraaien en zeggen dat zij vandaag óns zullen gedenken. Zij brengen, levend bij God, onze namen bij Hem in herinnering. En zo weten we dat er een levende band bestaat tussen de doden en de levenden. tussen ons en al die bekende en onbekende mensen die ons in geloof zijn voorgegaan. Ik geloof in de gemeenschap van de heiligen en het eeuwig leven. Het is alsof we vandaag in een familiealbum bladeren.

Bij iedere naam hoort een uniek verhaal over iemand die zijn of haar leven gegeven heeft en geeft in gerechtigheid en liefde. Er zijn opgeschreven en ongeschreven heiligen. Maar naast de lijst van mensen die officieel heilig zijn verklaard, zijn er nog tal van mensen die voorgoed bij God geborgen zijn. Ik denk aan die vrouw van 84 die gestorven is. ‘Zij was zorgzaam en goed’ stond erboven de rouwadvertentie. Ze stond altijd klaar voor anderen. De nood van de ander was haar nood. Altijd wilde ze je iets geven, als je bij haar was. Alles heeft ze gegeven, tot zelfs haar man toe. Nu is ze opgebrand, uitgeblust. Op haar begrafenis zeiden de mensen: ‘Als er iemand in de hemel komt, dan is zíj het wel!’ Ook zijn er in onze tijd heiligen die nog onder ons zijn. Het woord ‘Heilig’ betekent: ‘Heel-meester’. Ook in onze tijd zijn er van die mensen die ons het goede voorbeeld geven en heilzaam zijn. Op de voorkant van ons kerkboekje staan zes van die namen van mensen uit onze tijd die al met één been in de nieuwe toekomst staan. Grensgangers mogen wij ze noemen. Het zijn mensen die leven in twee werelden: in de wereld van vandaag en in de wereld van morgen. Zij trekken de grens over die mensen van elkaar en God gescheiden houden. Ze zijn bewogen mensen, bewogen grensgangers, op zoek naar het land van morgen. Zij trekken grenzen open en wachten niet tot anderen de deur openen, zij openen zelf deuren naar de toekomst. Het zijn de heel-makers van vandaag.

Zes willekeurige foto’s die ons duidelijk maken. Laten we die foto’s een stuk voor stuk bekijken:

Door heldhaftig optreden hebben deze mensen een ramp in de Thalys voorkomen.

De aanhangers van de Don Boscobeweging in bijvoorbeeld Nederland telt 18 beroepskrachten. Samen met ruim 400 vrijwilligers maken zij het mogelijk dat jaarlijks zo'n 50.000 kinderen en jongeren tot zichzelf kunnen komen en leren respectvol met elkaar om te gaan. Ook bieden ze jonge mensen begeleiding in knelsituaties.

Nouyou Tu is een van de winnaars van de Nobelprijs voor de geneeskunde 2015. Zij is altijd in China blijven werken en ontdekte in de jaren zeventig een belangrijk werkzaam malariamedicijn.

Margreet van Coevorden, mede oprichter van de Stichting Derde Wereld Hulp. SDWH zet zich in voor de opvang van kinderen in Vijayawada, een stad in de Indiase deelstaat Andhra Pradesh. Kinderen uit de allerarmste gezinnen, straat- en weeskinderen, gehandicapten, kinderen die HIV-pos/ met Aids besmet zijn.

Zonder morren hebben militairen en anderen zich ingezet om patiënten veilig van bed naar ambulances te tillen zodat de patiënten veilig vervoerd konden worden naar andere ziekenhuizen.

Tot op de dag van vandaag zijn er nog mensen bezig om ebola te bestrijden in landen zoals Sierra Leone.

En hoeveel mensen zijn er niet als hen? Mensen, gerijpt door het leven. Onze wereld prijst andere mensen zalig. Grote namen, bekende sterren, beroemde sportmensen. Als Jezus het in zijn Bergrede heeft over ‘zalige mensen’, dan heeft Hij het niet over hen. Bij Jezus tellen woorden als: barmhartigheid, zuiverheid, zachtmoedigheid, geduld. Dat zijn ándere woorden dan de woorden die de Tv doorgaans gebruikt. Die heeft het over de moderne zaligheden van weelde en plezier, sluwheid, seks, drugs en geweld.

Het gaat op Allerheiligen over Bewogen Grensgangers. Dat zijn vaak gewone mensen. Die in hun leven naar God en elkaar toegegroeid zijn of toegroeien. Ook mensen om ons heen. Officieel; heilig verklaard zullen ze niet worden. De vraag is of dat nu zo erg is. God heeft ze hen talenten gegeven waarmee ze hebben gewoekerd en woekeren. En als het gaat om de zaak van God gaan ze, bewogen als ze zijn, voortdurend over grenzen en muren heen. Het zijn bewogen grensgangers.