BRON VAN LEVEND WATER!

In deze drie weken lezen we op drie zondagen achter elkaar drie lange evangelielezingen van Johannes. Drie lezingen die ook worden gebruikt als onderricht voor de volwassenen die zich in de Paasnacht laten dopen. Zo mogen zij kennismaken met Jezus van Nazareth, die genoemd wordt: ‘Bron van Levend Water’. Volgend weekend krijgt Hij de titel ‘Licht van de Wereld’ en over veertien dagen wordt Hij door Johannes voorgesteld als ‘Weg, Waarheid en het Leven’. En het zijn deze drie titels die in de Paasnacht ook centraal zullen staan. Jezus als Levend Water, Licht van de Wereld en Weg, Waarheid en Leven.

Vandaag gaat het over Jezus die voor een Samaritaan een ‘bron van levend water’ is. Vanmorgen horen wij het eerste gedeelte van dit drieluik. Het evangelie gaat over een ontmoeting met een vrouw bij de bron. Jezus houdt zich niet aan de voorgeprogrammeerde gedragscodes. Integendeel, Hij gaat in een vijandig land zo maar bij de bron zitten.

Hij vraagt een publieke vrouw om water. Hij praat met de vrouw. Natuurlijk dat er rode lichten gaan branden. Ze knipperen bij het leven. De leerlingen weten er geen raad mee. Zoiets doe je toch niet! Dat paste niet in de samenleving van toen. Maar daarom juist wordt het gesprek tussen Jezus en Samaritaanse lichtekooi een echte ontmoeting. Jezus en de Samaritaanse. Zij laten elkaar niet links liggen, gaan niet zwijgend aan elkaar voorbij. Er sprake van een échte ontmoeting. De vrouw, die talrijke contacten in haar leven had gehad, komt nu tot écht contact. Iedereen benaderde haar vanuit bepaalde gedragscodes - met een hoer ga je immers niet om - zo had ze nooit zichzelf kunnen zijn. Wat een bevrijding!

In de Bijbel is een bron de plaats van leven, zelfs 'n bron van liefde. Bij de bron vindt Abrahams zoon Izaak zijn vrouw Rebecca. Later vindt Izaaks zoon Jakob zijn vrouw Rachel ook bij een bron. Zoals Mozes zijn vrouw vindt bij een bron. Ze draagt de wonderlijke naam Sippora. Die naam betekent ‘vogeltje’. Mozes heeft zijn vogeltje gevangen en samen trekken ze verder door het leven. Mensen die elkaar vinden bij een bron. De bijbel staat er vol van. Dat kan geen toeval zijn!

Jezus ontmoet een vrouw bij dezelfde bron waar Jakob verliefd werd op zijn vrouw Rachel. Is het niet meer dan een ‘man-vrouw avontuur?’ Twee mensen die elkaar aftasten en uiteindelijk hun hart voor elkaar openzetten. Maar het is een ander soort liefdesverhaal. De naam van de vrouw wordt niet genoemd. Mogen we niet weten hoe ze heet, of mogen wij in dit verhaal onze eigen naam invullen? Er ontstaat 'n interessant gesprek. Er zit vaart en dynamiek in. Er zijn misverstanden, wat ironie en het vlug veranderen van onderwerp, als 't wat pijnlijk wordt. Ze zijn heel eerlijk tegen elkaar.

Jezus laat haar voelen dat Hij weet waar ze fout zit. En langzaam laat de Samaritaanse zich oogsten. Ze weet Jezus zelfs zo ver te krijgen dat Hij vertelt wie Hij is. Hij is groter dan Jakob, groter dan een profeet. Jezus zegt: ego eimi - Ik ben de Messias. Als Johannes ooit Jezus zijn hart laat openen, dan is het aan haar, de Samaritaanse. En daarmee aan het hele Samaritaanse volk. De Samaritaanse laat haar kruik staan. Ze loopt de stad in en vertelt wat haar overkomen is. Haar stadgenoten geloven haar. Ze gaan naar Jezus en nodigen hem uit bij hen te blijven. Hij doet dat twee dagen. De derde dag weten ze het zeker wat die vrouw al wist: ‘We vonden de redder van de wereld!’ Jezus en de Samaritaanse. Zij laten elkaar niet links liggen, gaan niet zwijgend aan elkaar voorbij. Er sprake van een echte ontmoeting.

De vrouw, die talrijke kontakten in haar leven had gehad, komt nu tot écht contact. Ieder een benaderde haar vanuit bepaalde gedragscodes - met een hoer ga je immers niet om! Zo had ze nooit zichzelf kunnen zijn. Wat een bevrijding! We praten zo gemakkelijk over heroïnehoertjes, zwervers, inbrekers en moordenaars. We schuiven alles en iedereen op een grote hoop en voelen ons mijlenhoog boven alles en iedereen verheven. Maar soms kom je echt iemand tegen die in de problemen zit. Je komt bij mensen binnen - gewone mensen als u en ik. Ze zitten met hun handen in het haar, hun kind - hoe kon het ooit zover komen? "Pater, het was een kind zoals alle anderen: natuurlijk haalde hij af en toe kattenkwaad uit, zoals ieder kind. Nooit heb ik wat gemerkt... en nu dit...!"

Het zou je kind maar wezen.! En laten wij elkaar niets wijs maken: iedereen kan terechtkomen op die grote menselijke vuilnisvat, waar je bijna niet meer uit komt, want de wereld heeft behoefte aan duidelijkheid. Eens gestolen en je blijft altijd een dief! Eén geweldige miskleun in je leven en je hoeft nooit meer op je dorp terug te keren. Je hoort er niet meer bij. Je draagt 'n stempel. Eens je lichaam verkocht en je draagt je hele leven lang 't stempel van een hoertje. Jezus accepteert dat niet. Hij loopt door onze gedragscodes heen, breekt die bewust af, ook al vragen de omstanders, en met name z'n vrienden, zich af, of hij wel weet dat hij met een hoertje in gesprek is, met een Samaritaanse nog wel! Maar Jezus weet: het zou je eigen kind maar wezen!

Jezus trekt grenzen over. Of je nu man of vrouw bent, homofiel of heterofiel, blank of zwart, arm of rijk, filmactrice of heroïnehoertje: de bron van levend water staat voor je open. En Jezus vraagt van ons dat wij, als ons hebben laten terugbrengen naar de waterbronnen van het leven, dat wij op onze beurt weer levend water zijn voor mensen die in 't leven zich hebben laten klemrijden of klemgereden worden. Bron van levend water: wij mogen dat levende water doorgeven, op de eerste plaats aan hen die in het leven bijna uitgedroogd en verlept zijn, die in het leven letterlijk hun oren hebben laten hangen.

Vandaag zijn we getuige van de ont-moeting tussen Jezus en de Samaritaanse. Dat woord ontmoeten bestaat uit twee woorden: ont en moeten. Bij een ontmoeting gaat het nooit om móeten. Het gaat om mógen. Je kunt niet naar de ander toe gaan en zeggen: ‘Jij móet van me houden!’. Liefde laat zich niet afdwingen. Liefde krijg je - gratis en voor niets... Jezus verstaat wat de Samaritaanse werkelijk wil zeggen, diep vanuit zijn hart. Misschien dat je dan kunt zeggen: hij of zij is werkelijk degene van wie ik houd. Dan laat je je oogsten. Op dezelfde manier als de Samaritaanse zich laat oogsten door Jezus. Dan pas is er sprake van mensen die in elkaar God écht ont-moeten.