BIDDEN

De evangelist Lucas heeft het vaker dan de andere evangelisten, over bidden. Dat heeft te maken met de manier waarop hij Jezus heeft leren kennen. Hij is de enige evangelist die via de christengemeenten tot Jezus kwam. Uit zijn beschrijvingen in Handelingen valt op te maken dat hij diep onder de indruk is van de vrouwen en mannen die hij daar ontmoet. Ze leefden onder de directe invloed van de heilige Geest. En Lucas zegt dan ook in Handelingen: Jullie zullen met energie geladen worden als de heilige Geest over jullie komt en jullie zullen mijn getuigen zijn in Jeruzalem, in geheel Judea, in Samaria tot aan het einde van de aarde.
Lucas bemerkt dat dit contact met de heilige Geest iets maken heeft met de manier waarop die eerste christenen die hij ontmoet, bidden. Er zijn in Lucas’ beschrijvingen verschillende manieren waarop die eerste christenen geleid worden: door de heilige schrift, door visioenen en dromen, en zelfs door loten te trekken, Maar het is vooral door de inspiratie, die opwelt in het hart van hen die bidden’. (Tot zover Sjef Donders in zijn boekje ‘Bijbels gezien Lucas’, KBS 1991)

De evangelist Lucas heeft zijn Evangelie geschreven in tijden van grote vervolging. De eerste Christenen hadden zwaar te lijden onder de Romeinse overheerser. Zij had God aangeroepen en gebeden en gebeden... Maar het had niets of weinig geholpen: tallozen gingen de weg naar de brandstapel. En misschien hebben de eerste christenen hetzelfde gedacht als wij: Lucas heeft makkelijk praten. Hoe vaak hebben wij God niet gevraagd, Hem erom gesmeekt, dat Hij ‘ons bevrijdt van alle kwaad’. En hoeveel mensen hebben in ogenblikken van grote benauwenissen niet (zoals we dat noemen) Jezus van het kruis gebeden. Dat is de teneur van onze tijd: wij zoeken het liever in activiteiten. Want bidden lost blijkbaar niets op. Je problemen worden er niet kleiner van.

Misschien dat dat een reactie is op ons bidden uit het verleden. Wij zijn er aan gewend geraakt om te bidden voor alles en nog wat, zelfs om de onbenulligste dingen, tot in het bijgelovige toe. Of ons gebed werd bazig, alleen geïnspireerd door zelfzucht of hebzucht. Dan wordt het een soort ruilhandeltje met God. Ik bid... en God laat me slagen voor mijn rijexamen of Hij geneest mij van m'n ouderdom of ziekte.

De laatste zin uit het Evangeliefragment dat we zojuist gelezen hebben kan misschien de sleutel geven tot het juist verstaan van de parabel over het gebed. Zal de Mensenzoon bij zijn terugkeer op aarde nog geloof vinden? Het gaat blijkbaar om een onverzettelijk geloof, het onwrikbaar vertrouwen waarmee ons gebed gepaard moet gaan. Bidden we niet te veel in de geest van ‘baat het niet dan schaadt het niet?’ Of met de gedrevenheid van de gokker: je weet immers maar nooit! Soms worden mensen boven zichzelf uitgetild. Vooral merk je dat in de laatste maanden van iemands leven. Dan merk je dat bidden misschien niet je ziekte verandert, maar wel de zieke. Zoals die vrouw die tegen me zei: "Het klinkt misschien ongelooflijk, maar de laatste maanden die wij samen, vaak biddend en stamelend met elkaar hebben doorgebracht, waren de mooiste maanden van ons leven...

Het gebed is het middel om je plaats te bepalen in de schepping. Het is de bezinning op de vraag wie we eigenlijk zijn en waar we naar toe gaan. In het gebed komen we tot rust, tot bezinning, misschien zelfs wel tot geloof. Wie de kunst van het bidden verstaat, is daarom een gelukkig mens, zelfs als je diep in de put zit. ‘Bidden’, zeiden we vroeger, ‘is praten met God’. Maar als je met iemand praat, dan hoor je je eigen stem en die van de ander. Je ziet de ander: zijn gelaatsuitdrukkingen, haar stem, haar kleding. Echte liefde maakt zelfs woorden overbodig. Soms is een blik, een klop op je schouder, een hand die je vastgrijpt al genoeg.

Maar God, Hij is zo voor velen zo ongrijpbaar ver... Vaak spreken wij over God in beeldende taal. Zoals we alle diepe dingen van het leven trachten te vangen in beelden. Liefde wordt vuur genoemd en haat brand. Jesaia noemt God een pottenbakker die uit eenvoudige klei de mooiste dingen maakt. Jezus gebruikt voor God beelden als Vader en Herder. Elders heet God Leidsman ten leven, Rechter en Schepper. Allemaal beelden en woorden die uitdrukken hoe wij in ons leven God hebben ervaren. En elke tijd zoekt nieuwe woorden en beelden voor God. God is ver weg, maar ook heel dichtbij. Jezus zegt: ‘Thomas, wie Mij kent, kent de Vader. Jezus kent de Vader als geen ander. Hij die zo dicht bij ons mensen heeft gestaan in onze zorgen en vragen, in ons verdriet en in onze blijdschap.

Is het gebed van Jezus die bad om die nieuwe hemel en die nieuwe aarde verhoord? In menselijk opzicht werd het een fiasco. De lijdensbeker wordt niet weggenomen, maar tóch vindt Jezus in z'n gebed blijkbaar voldoende kracht om zijn laatste stappen naar Golgotha te zetten. Het gebed helpt Hem over de drempel, Gods drempel, heen. Het gebed verandert de Vader niet, maar wél Jezus zelf. Hij krijgt kracht naar kruis. En wie ooit in Lourdes is geweest zal hetzelfde zeggen. De vele miljoenen die naar Lourdes gaan komen zelden genezen terug. Maar zij worden wél anders. Samen met tienduizenden anderen leggen zij hun handicap, hun lijden, in Jezus' naam neer aan de voeten van Maria. Wie zieken naar Lourdes begeleidt, weet dat hij met ándere mensen terugkeert. Het gebed heeft niet God, maar zichzelf veranderd.

De weduwe uit het Evangelie is het beeld geworden van onze Kerk van vandaag. Een Kerk, een gemeenschap van mensen, die bidt, twijfelt, struikelt, weer opstaat en moeizaam verder sjokt. Een Kerk die nooit mag ophouden met haar gebed en die blijft roepen: ‘Maranatha! Kom, Heer Jezus, kom!’ Als Jezus terugkomt, zal Hij op aarde dan nog geloof vinden? Het geloof van Mozes, met zijn armen in de lucht? Het geloof van de weduwe die bleef indringen in haar diepste nood? Het geloof van de opstandige mens die op dit moment hangt tussen leven en dood? Maar als ik aan hun bed sta en zie hoe zij tegen de dood worden uitgespeeld, denk ik: ‘Zou God hen geen recht verschaffen?’