HET GEHEIM VAN DE LIEFDE

In het evangelie van dit weekend horen we Jezus zeggen: ‘Een nieuw gebod geef Ik jullie: jullie moeten elkaar liefhebben, zoals ik jullie heb liefgehad, zo moeten ook jullie elkaar liefhebben. Hieruit zullen allen kunnen opmaken dat jullie mijn leerlingen zijn: als jullie de liefde onder elkaar bewaren.

Het woord Liefde kom je elke dag en overal tegen. Als je de radio of tv aanzet, gegarandeerd dat dan binnen een halve minuut het woord liefde valt. Maar over wat voor soort liefde gaat het dan? Want wat is liefde eigenlijk? Je kunt er geen definitie voor vinden. Je hebt er geen woorden voor. Je kunt het alleen maar omschrijven in verhalen en met beelden. De diepste roerselen in een mens laten zich niet in definities vangen. Natuurlijk zijn er wel definities als het over de liefde gaat. Zo heb ik een bioloog ooit horen uitleggen wat een kus is. Hij zei: ‘Een kus is een elektrisch seintje van een hersenkwab aan een klier’. Nou volgens mij is hij zelf een klier en heeft hij nooit echt gekust.

Als het bijvoorbeeld over de liefde gaat, ontdekken we al snel dat we zoiets als liefde niet kunnen definiëren, maar we kunnen het misschien wel omschrijven met warme beelden. Zo was de Franse beeldhouwer Auguste Rodin diep onder de indruk geraakt van de broosheid en de kwetsbaarheid van de liefde. Hij probeerde voor de liefde een beeld te vinden dat die werkelijkheid uitdrukt. 'Kathedraal' van Rodin Hij maakte toen een van zijn mooiste kunstwerken. Officieel heet het beeld ‘Le Cathédral’, maar hij noemde het beeld: ‘Het Geheim’.

Het beeld bestaat uit twee handen die elkaar dragen als een kostbare schat. Twee handen die elkaar teder, broos en voorzichtig vasthouden. Als je naar het beeldje kijkt, dan zie je direct waar het bij de liefde om gaat. Het zijn de handen van twee mensen die écht rijk zijn met elkaar. Het lijken de handen van een klein kind dat voor de eerste keer in zijn leven een levend vogeltje mag vasthouden. Twee mensenhanden: het geheim van elke vriendschap, van elke liefde. En zelfs twee mensen, die zielsveel van elkaar houden, begrijpen nauwelijks iets van de kracht die hen bij elkaar houdt.

Misschien zouden we het geheim van de liefde alleen maar kunnen uitzingen in een huwelijkslied, een bruiloftslied:

De Heer heeft mij gezien en onverwacht
ben ik opnieuw geboren en getogen.
Hij heeft mijn licht ontstoken in de nacht,
gaf mij een levend hart en nieuwe ogen.

‘De Heer heeft mij gezien en onverwachts ben ik opnieuw geboren en getogen’. Een nieuwe geboorte. Dat is misschien nog de beste omschrijving van de liefde. En dat heeft de beeldhouwer Rodin nu zo meesterlijk weergegeven. Want de twee handen die hij in elkaar heeft neergelegd zijn geen gesloten handen. Ze grijpen elkaar niet vast, zijn niet bezitterig. Ze liggen losjes in elkaar. Je kunt er zelfs doorheen kijken. Je mag als buitenstaander de warmte meevoelen. Je mag er getuige van zijn. Je mag naar mensen kijken die zó in het geheim van de liefde geloven en dat zij met elkaar het leven willen delen.

De wonderlijke kracht van de liefde, waar Jezus het over heeft. Dat kan ook een dramatisch wonder zijn. Als je staat bij een sterfbed en als je ziet hoe partners in stilte - want woorden spelen nauwelijks een rol in de liefde - elkaars hand vasthouden totdat de ander verdwenen is achter de menselijke horizon. Een laatste kus, een arm wordt gestreeld, soms een kreet, een naam die wordt gestameld, een laatste oogopslag. Het zijn kostbare momenten die je 'n leven lang bijblijven. Woorden en gebaren die ons helpen om verder te leven. Daarom is het zo pijnlijk, als mensen plotseling sterven in het verkeer. Dat slaat een geweldig gat in je leven. Want dat laatste gebaar, die laatste groet, 't is het laatste wat je als mens prijsgeeft. Het is een woord, een gebaar, zonder opsmuk, zonder verraad. Je hebt immer niets meer te verliezen. Toneelspel is volkomen overbodig. Je hoeft niets meer op te houden.

Tussen Pasen en Pinksteren zijn we getuigen van de laatste woorden van Jezus. Ze staan opgetekend in de H. Schrift: het Laatste Avondmaal: Hij geeft zich aan ons in liefde, tot het uiterste toe. Hij neemt brood en beker en zegt: neemt en drinkt, Ik ben het zelf. ‘Doet dit om Mij niet te vergeten, telkens wanneer je in liefde samenkomt. En wij leven van dit laatste gebaar van Jezus - tot de dag van vandaag. En zijn vrienden zeggen: weet je nog, hoe de schriftgeleerden vroegen naar het voornaamste gebod? Weet je nog dat, dat Hij toen zei, in alle eenvoud: houdt van God en de mensen om je heen!

Een nieuw gebod geef Ik u: hebt elkaar lief, zoals Ik u hebt liefgehad. Zo zullen de mensen weten dat je bij Mij en bij de Vader hoort! Onvoorstelbaar: een God die van de liefde leeft en die mij bij mijn naam kent! Hij kent mij door en door. Hij is met mij vertrouwd, want Hij heeft mij geweven in de schoot van mijn moeder. Hij kent mijn stem, mijn ademhaling, het kloppen van mijn hart. Als je wilt kun je Gods liefde voelen tot in de ingewanden van je bestaan.

De handen van Rodin, twee handen, zwijgend, teder in elkaar. Mensen om van en voor te leven vormen de enige weg naar elkaar en God. Twee handen die het geheim van het leven dragen. Ze verbinden ons ook met God. Want dat zingt dat oude kerklied: ‘Ubi Caritas et Amor, Deus ibi est’ - waar vriendschap heerst en liefde, daar is God!