VREDESWEEK - BRUGGENBOUWERS

Waar denkt u aan, als ik de volgende woorden uitspreek: defensie – aanvallen – vijandelijke linies - doorboren - schieten - uitschakelen - scherpschutter - de ander de genadeslag toebrengen je tegenstander afmaken - sneuvelen? U heeft gelijk: het zijn allemaal woorden die te maken hebben met... voetballen!

Gek dat deze woorden de boventoon voeren in de sport. De sport, waarvan het woord sportief is afgeleid, gebruikt oorlogstermen. En inderdaad soms heeft voetbal letterlijk álles te maken met oorlog. Het vandalisme viert hoogtij. Overal politiemensen. Zelfs bij een vriendschappelijk wedstrijd sneuvelen er mensen, treinen en ruiten. Bij het voetballen gaat het om prestaties. Strakke trainingsschema's en uitgekiende diëten moeten er voor zorgen dat mensen aan de top komen. Veel sporten hangen van rivaliteit en prestatiedwang in elkaar. Je móet presteren. Dat hebben we al vroeg geleerd! Als je iets voor de eerste keer op het potje presteerde, werd je geprezen. Zo klein als je bent, je hebt iets gepresteerd! Op school ging dat ook zo. En groter geworden merk je hoe het leven wordt beheerst door concurrentie en prestatiedwang. Mensen om ons heen worden tot rivalen en tegenstanders. Ze worden door ons afgemaakt en ingeblikt als monster zonder waarde. Ze moeten in ieder geval voorbij worden gestreefd.

U zult zeggen: we begrijpen wat je bedoelt, maar overdrijf niet! Uit rivaliteit en prestatiedwang ontstaan ook goeie dingen. U hebt gelijk. De vraag is alleen: voor wat voor een wereld presteren we eigenlijk? Waar vind je het menselijk geluk? In carrière, in macht, in bezit? Je kunt er onder bedolven raken en verdwijnen, zodat je nergens meer bent. Je kunt oog- en oorkleppen opzetten, de ander de mond snoeren, met je ellebogen werken, over ruggen van anderen heen kruipen, dwars door alles en ieder­een heen. Je komt steeds hoger op de maatschappelijke ladder. Iedereen is platgedrukt. Daar sta je dan alleen tussen de ruïnes van je leven. Je hebt het gemaakt. Iedereen klapt voor je, maar zelf klap je van beroerdigheid in elkaar. Je voelt je hol en leeg met een lege macht. Wat heb je nu wérkelijk bereikt?

Waarom deze menselijke afvalrace? Waarom deze uitbuiting en exploitatie? Waarom deze afvalrace in sport en spel, de bewapeningswedloop, de economische expansie, de uitbuiting van ons milieu? Wat technisch kan, moet ook gebeuren. Dat de groei haar grenzen heeft weten we al jarenlang van de Club van Rome. Waarom hoor ik dan van bedrijven dat ze ‘ernstige verliezen’ hebben geleden, als ze hetzelfde verdienen als vorig jaar? ‘Dan is de groei eruit’, is de verklaring. Want stilstand is in het bedrijfsleven achteruitgang! Dan haal je de finish niet. Dan is je bedrijf naar de knoppen voordat je het weet. Wat betekenen in dit verband de wijze woorden van Jezus dat de eersten laatsten zullen zijn en dat dus de economisch en politiek zwakkeren in het Rijk Gods vooraan zullen staan?

Van 19 tot 26 september vieren wij de Vredesweek. Dat doen we elk jaar al vanaf 1967. Dit jaar heeft de Vredesweek als motto: ‘Vrede verbindt – op zoek naar bruggenbouwers’. De wereld lijkt verscheurd te worden door oorlog en geweld. Mensen verlangen hartstochtelijk naar vrede. Vanuit dat verlangen staan op veel plekken in de wereld op om met elkaar te werken aan vrede. Want uiteindelijk is hun verlangen naar vrede groter dan hun angst voor geweld. Er is een dringende behoefte aan bruggenbouwers. Nog nooit zijn er in de wereld zoveel vluchtelingen als er nu zijn. Met honderdduizenden proberen zij de oorlogsgebieden te ontvluchten. Massaal trekken ze de grenzen over. En blijkbaar zijn velen van ons vergeten of zijn te jong, om te weten wat het betekent als je land in oorlog is en velen dreigen om te komen van honger en geweld. Hadden wij in die Tweede Wereldoorlog maar vluchtwegen gehad. Het had vele leven kunnen redden. En opnieuw wij worden wij in onze tijd aangesproken op onze medeverantwoordelijkheid, en worden we gevraagd om ons niet te beperken tot kritiek, maar om bruggenbouwers te zijn en te worden, Bruggenbouwers tussen al die vluchtelingen die op zoek zijn naar een veilige plek om te leven en onze eigen samenleving.

De komende week is er ook een andere gebeurtenis die onze aandacht vraagt. De Joden vieren op 19 september hun Jom Kippoer, de Grote Verzoendag. Tussen Nieuwjaar en Grote Verzoendag liggen tien dagen, waarin iedereen de gelegenheid krijgt om schoon schip te maken met God, met de naasten, met jezelf. Er moet een streep getrokken worden onder de onrechtvaardigheden van het voorbije jaar. Tijdens Jom Kippoer blijven Joden de hele dag in de synagoge. De dag eindigt met de langgerekte toon van de Sjofar. In die laatste lange toon ligt de hoop verborgen dat we het komend jaar beter ons best zullen doen om in het reine te komen met God, met de naasten en met onszelf. Is het toeval dat Jom Kippoer, de Grote Verzoendag, dit jaar samenvalt met de onze Vredesweek? Zullen we het 't komend jaar beter doen? Klinkt de hoopvolle en langgerekte toon van de Sjofar nog tot ons door?

Hoe bereiken we de vrede? De leerlingen hebben ruzie over de voornaamste plaats. Ze willen in Zijn Koninkrijk eerste minister zijn. Jezus zegt: Dat kan, maar dan zul je wel het kruis moeten durven dragen. Jezus stelt een klein kind als voorbeeld. Zij hebben de toekomst. Jezus gaat op de foto met een kind. Dat doen de groten der aarde ook. Ze laten zich graag met kinderen fotograferen (alsof ze willen zeggen ‘van mij heb je toch niets te vrezen!’). Ook Jezus roept een kind bij zich. Wat is er nu zo boeiend aan een kind? Iets dat wij volwassenen blijkbaar verloren hebben. Is het onze onschuld of iets anders? Een kind heeft in ieder geval een grenzeloos vertrouwen. Als een kind boven aan de trap staat en je zegt ‘laat je maar vallen’, dan doet hij dat ook. Kleine kinderen zien geen gevaar. Ze vertrouwen je volledig. Zo moet het ook met jullie gaan, zegt Jezus, laat je maar vallen van die hoge maatschappelijke ladder en vertrouw je toe aan God.

Op oudejaarsavond zegt de rabbi in de synagoge: ‘Laat de toekomst van Israël naar voren komen." Dan stormen alle meisjes en jongens naar voren, want zij zijn de toekomst. Zij zijn het bewijs dat we de aarde niet in eigendom hebben, maar dat we die lenen van onze kinderen en kleinkinderen. Er is geen tussenweg tussen oorlog en vrede, tussen armoede en rijkdom, tussen gerechtigheid en leugen, tussen het behoud en de vernietiging van Gods schepping. Laat de Sjofar klinken. Laten we weer in het reine komen met God, met de naasten en met onszelf. Dan zal de vrucht daarvan Gods Sjaloom - Gods vrede - zijn. Een wereld van bruggenbouwers!

© Ambro Bakker s.m.a.
Pastoor-deken RK Amstelland
Locatie: H.Augustinus